Trener niejedno ma imię | Trainer has more than one name
Zaktualizowano: 7 sty 2021
Kiedy po raz pierwszy usłyszałam o zawodzie trenera, w głowie pojawił mi się obraz ciężarków, stroju do ćwiczeń, bieżni i potu. Co prawda na szkoleniach trenerskich pot czasem się pojawia, ale nie jest związany stricte z ćwiczeniami ogólnorozwojowymi narządów ruchu.
W skrócie – trener, o którym chcę Wam dziś opowiedzieć, to nie trener personalny.
To trener – szkoleniowiec.
Osoba zajmująca się kształceniem grup, pracująca na procesie grupowym, znająca zasady diagnozy potrzeb szkoleniowych, opracowywania programu i scenariusza szkolenia; umiejętnie planująca czasu zajęć i opracowująca materiały szkoleniowe – w skrócie: pracująca tak, by osoby uczestniczące w danym szkoleniu nie tylko mogły sprawnie się ze sobą porozumieć, ale także rozwinąć swoje kompetencje osobiste / zawodowe.
Szkolenie to forma nauki skonstruowana w sposób pozwalający na poszerzenie wiedzy z zakresu danej dziedziny oraz poznanie zachowań i postaw ujawniających się w trakcie rozwiązywania problemów, które tej dziedziny dotyczą. Może przybrać formę wykładu, warsztatu, symulacji w postaci scenek, ćwiczeń –generalnie wszystkiego, co trenerowi przyjdzie do głowy, a co pozwoli zaktywizować grupę i zoptymalizować proces uczenia się.
I znów słyszę głos sceptyka w swojej głowie: „No dobrze, ale czy w ten sposób nie tworzymy nadprogramowych miejsc pracy? W końcu od nauczania mamy nauczycieli…”
No tak, w szkołach uczą nauczyciele. Jednak praca trenera różni się od standardowej pracy nauczyciela czy też wykładowcy. Trener zazwyczaj dociera do miejsc, w których istnieje zapotrzebowanie na dane szkolenie na własną rękę. Bywa, że nie ma stałego miejsca pracy - chyba, że pracuje w firmie szkoleniowej – ale to się nie wyklucza, bo zlecenia może otrzymywać z innych firm lub miast.
Kolejna różnica jest taka, że trener nie naucza – on organizuje sytuację tak, by stworzyć najlepsze warunki do uczenia się. Najlepsze wyniki osoby osiągają wtedy, gdy mają możliwość przetestowania swoich umiejętności w sytuacji najbardziej zbliżonej do rzeczywistości.
Skoro trener zajmuje się szkoleniem osób z danego tematu, musi być więc specjalistą w dziedzinie, z której przekazuje wiedzę. Dla przykładu, jako psycholog mogłabym prowadzić treningi kompetencji miękkich lub warsztaty dla psychologów ze stosowania konkretnych technik kontaktu psychologicznego. Jednak nie pokusiłabym się o prowadzenie szkolenia ze statystyki, bo z liczbami się ewidentnie nie lubię i przeprowadzanie obliczeń w programie frustruje mnie jak nic innego.
Rozumiecie, o co mi chodzi.
Na samym początku analizuje potrzeby i cele grupy – patrząc na to, ile osób uczestniczyć będzie w danym szkoleniu, jakie pełnią role, jakie są relacje między uczestnikami takiego szkolenia i jaka jest ich ogólna charakterystyka (tzw.: dane metrykalne). Dostosowuje warunki warsztatu do charakterystyki grupy – ustala przerwy, czas trwania zajęć, zasady panujące w trakcie (czyli kontrakt – normy współpracy obowiązujące przez całe szkolenie) wraz z uczestnikami. W razie potrzeb urzeczywistnia ich oczekiwania, patrząc na cel warsztatów i czas, który został mu przeznaczony przez pracodawcę.
Co jest istotne w pracy z grupą? Przede wszystkim – poufność. Zasada jest taka, że to, co dzieje się na szkoleniu, zostaje na szkoleniu. Bo w trakcie procesu uczestnicy mogą natknąć się na różne przeszkody, własne trudności, z którymi zmagają się przez lata, a które znalazły swoje ujście dopiero podczas warsztatów. Bo życie się toczy również poza tymi kilkoma godzinami szkoleniowymi. Dlatego dla ich bezpieczeństwa należy zadbać o to, żeby uczestnicy mieli świadomość co znaczy zasada dyskrecji. Warto też mieć na boku listę adresów instytucji (między innymi placówek zdrowia psychicznego), tak na wszelki wypadek, gdyby ktoś potrzebował porady, do kogo się zwrócić w razie potrzeby.
Trener nie tylko przekazuje wiedzę, ale też dba o to, by atmosfera sprzyjała uczeniu się uczestników szkolenia – forma przekazywania wiedzy powinna być na tyle atrakcyjna, by przyciągnęła uwagę i nie zanudziła grupy w trakcie. Gdy nastroje w grupie gwałtownie spadają – wprowadza zmiany na bieżąco. Obserwuje również zachowania uczestników i reaguje w sytuacjach trudnych, by nie doszło do nadużyć lub niezdrowej rywalizacji, mającej na celu zaznaczenie swojej wyższości.
Każdy z uczestników powinien być traktowany na równi z innymi. To rozumie się samo przez się - zasada tolerancji obejmuje nie tylko trenera, ale też uczestników. W grupie dajemy sobie prawo do własnej opinii. Brzmi jak oczywistość, ale w dyskusji często oczywistością nie jest. Dlatego uwzględnienie tej zasady w kontrakcie jest istotna, bo zawsze zostawia możliwość, by się do niego odwołać, jeśli będzie to konieczne.
Trener powstrzymuje się od oceny – nie faworyzuje poszczególnych osób lub podgrup, nie przekracza granic uczestników. Takie zachowanie byłoby nie tylko nieetyczne, ale też zaburzyłoby proces grupowy, w którym grupa zignorowana mogłaby zareagować oporem. Nikt nie lubi być pomijany. W grupie każdy ma prawo do wypowiedzenia swojej opinii – szkolenie to nie monolog prowadzącego. Tu ważne jest doświadczanie, dlatego bardziej optymalnym sposobem uczenia się jest dialog i interakcja, czyli uczestnictwo w ćwiczeniach. Jednak jeśli ktoś z jakiegoś powodu nie może wziąć udziału w ćwiczeniu, ma prawo do odmowy uczestnictwa.
Nie naciskamy.
Oprócz sprawowania pieczy nad procesem grupowym, trener powinien też sprawować pieczę nad sobą samym – zadbać o swoje ciągłe kształcenie oraz zdrowie psychiczne i fizyczne.
Psychika, samorozwój, proces... To czym to się różni od coacha lub psychologa?
Trener to nie coach. W coachingu osoba sama decyduje o swoim celu, sposobach jego osiągnięcia i częstotliwości spotkań.... Wiele zależy od niej samej. Trener zaś głównie przekazuje swoją wiedzę – dzieli się doświadczeniami, udziela wskazówek, pokazuje sposoby rozwiązywania problemów w obszarze, w którym się specjalizuje.
Trener to też nie psycholog – nie prowadzi terapeutycznych sesji grupowych, chyba, że ma do tego specjalne uprawnienia i takie szkolenie nie jest szkoleniem, a treningiem grupowym lub terapią. Jednak cel takiego spotkania – szkolenia / treningu intrapsychicznego lub interpersonalnego / terapii grupowej – musi być jasny i z góry określony.
Tak samo, jak w przypadku zawodu coacha i psychologa – nie ma regulacji prawnych. Jednak jedną z ważniejszych polskich instytucji wydających rekomendacje trenerskie jest PTP – Polskie Towarzystwo Psychologiczne. Psychologiczne – ponieważ mimo tego, że trenerem tak naprawdę może zostać każdy – kształcenie na tym kierunku jest bardzo przydatne.
Dzięki wykształceniu psychologicznemu trener jest w stanie dopasować głębokość stosowanych interwencji, ponieważ jest świadom zasad rządzących ludzką psychiką – a tym samym zna sposoby radzenia sobie z własnymi trudnościami doświadczanymi w trakcie szkolenia, pojawiającymi się myślami i uczuciami. Inteligencja emocjonalna przydaje się wszędzie, a zwłaszcza tam, gdy dochodzi do interakcji z drugim człowiekiem. Empatia i klarowne formułowanie przekazu.
A Ty? Co lubisz robić w życiu?
P.S.: korzystałam z:
Podręcznik Szkoły Trenerów „Progress”
https://marta.bara.pl/zadania-oraz-etyka-zawodowa-trenera-umiejetnosci-spolecznych/
https://www.parp.gov.pl/files/74/81/305/6753.pdf
***
When I first heard about the profession of trainer, the image of weights, exercise outfit, treadmill and sweat popped in my head almost instantly.
(To be completely honest, sweat appears sometimes during trainers' trainings, but it’s not exactly connected with actual exercises.)
In short - the trainer I want to tell you about isn’t a personal trainer.
It’s a group trainer.
A person involved in group education, working on a group process, knowing the principles of diagnosing the needs of participants, creating the program and training scenario; skilfully planning time and using / creating training materials - in short: working in that way, that people participating in a given training can not only communicate efficiently, but also develop their personal / professional competences.
Training is a form of learning constructed in a way that allows you to increase knowledge of a given field and to learn about behaviors and attitudes that appear when solving problems related to this field. It can appear in the form of a lecture, workshop, simulations, exercises - generally everything that comes to mind of the trainer, and which will activate the group and optimize the learning process.
And again I hear that skeptical voice in my head: "All right, but aren’t we creating some extra jobs this way? After all, for teaching we have teachers... "
Well, teachers teach in schools. However, the work of a trainer is different from the standard work of a teacher or a lecturer. The trainer usually reaches places where is a need for a given training on its own and may have no permanent workplace (unless the trainer works in a training company - but this is not excluded, because orders can be received from other companies or cities as well).
Another difference is that the trainer does not teach - he organizes the situation to create the best conditions for learning. People achieve the best results when they have the opportunity to test their skills in a situation close to real life.
Since the trainer deals with training people on a given topic, must be a specialist in that field. For example, as a psychologist, I could conduct soft skills trainings or workshops for psychologists on how to use specific psychological contact techniques. However, I wouldn’t be tempted to conduct training in statistics, because I don’t like numbers (and numbers don’t like me) and calculating them in the program frustrates me like nothing else.
You understand what I mean.
At the very beginning, the trainer analyzes the needs and goals of the group - looking at how many people will participate in a given training, what are their roles and are the relationships between them, what their general characteristics are (all of that personal data like age, education level and so on). Then, the trainer adjusts the workshop conditions to the characteristics of the group - sets breaks, duration of classes, rules (that means: contract - cooperation standards that apply throughout the training to every person on the workshop) with the participants. If necessary, he checks if their expectations are possible to fulfill by looking at the purpose of the workshop and the time allocated by its employer.
What is important in working with a group? First of all - confidentiality. The rule is that what happens during the training stays on the training. Because during the process, participants may come across various obstacles, their own difficulties, with which they may struggle for years, and which may found their way out during the workshop. Because life goes on outside these few training hours. Therefore, for their safety, it’s crucial to make sure that participants are aware of the existing rule of discretion. It’s also worth having the list of institution addresses (including mental health facilities), just in case anyone needs advice where to find help - if necessary.
The trainer not only transfers the knowledge, but also ensures that the atmosphere encourages participants to learn - the form of knowledge transfer should be attractive enough to draw attention and not to bore the group. When the mood in the group drops - introduces changes. He also observes the behavior of others and reacts in difficult situations, so that there is no abuse or unhealthy competition between participants.
Each participant should be treated equally. This goes without saying - the principle of tolerance applies not only to the trainer, but also to the participants. In the group, we give ourselves the right to have and share an opinion. Sounds like obviousness, but in discussions it is often not that obvious. Therefore, including this rule in the contract is important, because it always leaves the opportunity to refer to it, if that’s necessary.
The trainer doesn’t favor individual people or subgroups, doesn’t cross the boundaries of participants. Such behavior would not only be unethical, but it also would disturb the group process in which the ignored group could react with resistance.
Nobody likes to be overlooked. Everyone in the group has the right to express their opinion - the training is not a monologue made by the trainer. Here the experience is really important, so dialogue and interaction – which includes participation in exercises - is a more optimal way of learning.
However, if someone cannot participate in the exercise for some reason, has the right to refuse participation.
No pressure.
Apart from taking care of the group process, the trainer should also take care of itself – develop the skills and be aware of the state of its mental and physical health.
Psyche, self - growth, process... So what's the difference between the trainer and coach or even psychologist?
A trainer is not a coach. In coaching, a person decides for himself / herself about his / her goals, ways of achieving them and the frequency of meetings .... Basically almost everything depends on the client. The trainer mainly transfers the knowledge - shares experiences, gives tips, shows how to solve problems in the specific area.
The trainer is also not a psychologist – it doesn’t conduct therapeutic group sessions, unless it’s authorised to do so and such training is not training, but therapy. However, the nature of such a meeting - intrapsychic or interpersonal training / group therapy / therapy - must be clear and predetermined.
Just like in the case of the coach and psychologist profession - there are no legal regulations. However, one of the most important Polish institutions that gives recommendations is PTP - Polish Psychological Association. Psychological - because despite the fact that everyone can become a trainer - education in this field is very useful. Thanks to psychological education, the trainer is able to adjust the depth of used interventions, because is aware of the rules of the human psyche - and thus knows how to deal with its own difficulties experienced during training, appearing thoughts and feelings. Emotional intelligence is useful everywhere, especially in the interaction with other people. Empathy and clear transfer of the message.
Looking at my last three posts – I can say they came out as the cycle in the style of "Let's meet." I am a psychologist, coach and trainer.
And you? What do you like to do in your life?
