Przewodnik językowy po zdrowiu psychicznym | Mental health language guide

Czym jest zdrowie psychiczne?

Według WHO to poczucie dobrostanu, dzięki któremu jednostka ma możliwość realizowania swojego potencjału, radzenia sobie z codziennym stresem, produktywnej pracy i działania na rzecz innych. Zdrowia psychicznego nie da się ująć zero-jedynkowo – bo każdy z nas czasem może poczuć się gorzej. To stan chwiejnej równowagi. Przeciwieństwem zdrowia psychicznego jest więc nie jego brak, a zaburzenie.

Dlaczego nie używamy po prostu terminu “choroba psychiczna”?

Ponieważ takie podejście naznaczone jest stygmatyzacją – nawet, jeśli chcemy w ten sposób zwrócić uwagę na to, że osoba doświadcza trudności i w związku z tym zasługuje na pomoc. Termin „choroba” niesie za sobą ciąg skojarzeń – od przekonania o możliwości zarażenia się, przez posiadanie pewnych „braków”, po konieczność hospitalizacji i leczenia farmakologicznego. Tymczasem nie każde zaburzenie zdrowia psychicznego wymusza na osobie pobyt w ośrodkach terapeutycznych. Ciężko mówić też w tym przypadku o „zarażaniu”. Podejście do zaburzenia zdrowia psychicznego jak do choroby sugeruje, że „problem” da się wyleczyć tak, jak leczy się ból głowy – tabletką, i po kłopocie.

Co to jest stygmatyzacja i czym się różni od dyskryminacji?

Stygmatyzacja polega na postrzeganiu osób w sposób negatywny, ze względu na posiadanie przez nie pewnych cech. Może dotyczyć zarówno grup społecznych, jak i pojedynczych jednostek. Dyskryminacja zaś przejawia się w odmiennym traktowaniu takich osób ze względu na te cechy. W dziedzinie zdrowia psychicznego może występować w formie postrzegania zdrowia fizycznego jako nadrzędnego, co w konsekwencji może skutkować mniejszą dostępnością do ośrodków opieki zdrowia psychicznego oraz nierówną alokacją funduszy na usługi z tego obszaru.

Co powoduje “zaburzenie zdrowia psychicznego”?

Cóż – czynników może być wiele. Osoba może doświadczać trudności nie tylko w obszarze psychicznym, ale też społecznym, ekonomicznym, osobistym, kulturowym, interpersonalnym. Te czynniki mogą się na siebie nakładać, uniemożliwiając realizowanie pragnień, celów i potrzeb. Powstające napięcie związane z niemożliwością samorealizacji przeradza się w dystres psychiczny, a ten z kolei może doprowadzić do bardziej trwałych i przedłużających się zaburzeń zdrowia psychicznego.

A czym to się różni od niepełnosprawności psychospołecznej?

Niepełnosprawność psychospołeczna to termin uznany przez ONZ, używany do opisu doświadczeń osób z niepełnosprawnością umysłową / intelektualną, których rzeczywistość zderza się z brakiem respektowania ich praw przez społeczeństwo. W związku z barierami socjoekonomicznymi osoba ma utrudniony dostęp do pomocy psychologicznej i klinicznej – jej funkcjonowanie jest więc utrudnione nie tylko na poziomie psychologicznym, biologicznym, ale również społecznym, ponieważ nie ma możliwości realizacji w pełni swoich praw jako członek większej społeczności. Może również odnosić się do osób doświadczających zaburzeń zdrowia psychicznego, jeśli ich prawa są ograniczane.

Na czym polega rekonwalescencja u osób doświadczających zaburzeń zdrowia psychicznego?

Zdrowienie to proces. W wielu przypadkach nie można mówić o całkowitej wyleczalności (pozbycia się symptomów) – jednak osoby z diagnozą / doświadczające w danym momencie dystresu mogą poprawić swoją subiektywną jakość życia poprzez poszukiwanie sposobów na to, by radzić sobie w codzienności mimo doświadczania trudności natury psychicznej. Diagnoza nie jest wyrokiem, tak samo jak dbanie o własne zdrowie psychiczne nie jest powodem do wstydu. Tak samo, jak chodzi się do dentysty, gdy boli ząb, tak samo korzysta się z usług psychologa / terapeuty / psychiatry, gdy boli umysł.

Podstawą tych definicji jest jedno z kluczowych założeń, które funkcjonuje w psychologii – każda jednostka jest ekspertem od własnego życia. Jej odbiór rzeczywistości to niepowtarzalny konglomerat przeżyć, myśli, uczuć i doświadczeń, który daje jej prawo do życia w taki sposób, w jaki chce (jeśli nie działa przy tym na niekorzyść własną lub innych).

Osoba ma prawo decydować o sobie, niezależnie od opinii innych realizować swoje potrzeby w sposób autonomiczny – odnosi się to także do korzystania z leczenia, konsultacji i terapii.

Nie zmuszaj. Nie zwlekaj. Decyduj. Masz prawo.

Opracowane na podstawie:

https://www.mhe-sme.org/wp-content/uploads/2019/12/Short-Guide-to-Recovery.pdf

https://mhe-sme.org/wp-content/uploads/2018/11/MHE_WordsMatter_A4_2.pdf

***

What is mental health?

According to WHO, it is a sense of well-being, where the individual has the opportunity to realize its potential, cope with daily stress, perform a productive work and support the others through its actions. Mental health can’t be reduced only to zeros and ones - because each of us can sometimes feel worse. It’s a state of unstable balance. The opposite of mental health is therefore the not a lack of it, but it’s illness.

Why don't we just use the term "mental illness"?

Because this approach is marked by stigmatization - even if we want to draw attention to the fact that a person is experiencing difficulties and therefore deserves help. The term "disease" carries a series of associations - from belief in the possibility of getting infected, having some "deficiencies", to the need for hospitalization and pharmacological treatment. Meanwhile, not every mental ill health forces a person to stay in therapeutic centers. It's also hard to talk about being contagious in this matter. The approach to mental ill health as a disease suggests that the "problem" can be cured in way just like as a headache is treated - with a pill.

What is stigmatization and how is it different from discrimination?

Stigmatization is a way of perceiving people in a negative manned due to their certain features. It can apply to social groups and individuals. Discrimination manifests in the different way of treating such people due to these features. In the field of mental health, it may occur in the form of perceiving physical health as more important, which in consequence may result in a limited access to mental health care centers and an uneven allocation of funds for services in this area.

So what causes "mental ill health"?

Well - there can be many factors. A person may experience difficulties not only in the mental, but also in social, economic, personal, cultural and interpersonal areas. These factors can overlap, preventing you from realizing your desires, goals and needs. The resulting tension associated with the impossibility of self-realization turns into mental distress, which can lead to more permanent and prolonged mental health problems.

And how is this different from psychosocial disability?

Psychosocial disability is a term recognized by the United Nations, used to describe the experiences of people with mental / intellectual disabilities whose reality collides with society's ability to respect their rights. Due to socioeconomic barriers, a person has limited access to psychological and clinical help - their functioning is difficult not only at the psychological, biological, but also social level, because they can’t fully use their rights as a members of a larger community. It may also apply to people experiencing mental ill health, if their rights are restricted.

How the recovery looks like?

Recovery is a process. In many cases we can’t talk about a full recovery (getting rid of symptoms) - however, people with a diagnosis / experiencing mental distress at a given moment can improve their subjective quality of life by seeking ways to cope in everyday life despite experiencing mental difficulties. Diagnosis is not a sentence, just as taking care of your own mental health is not a shame. In the same way you go to the dentist when you have a toothache, you use the services of a psychologist / therapist / psychiatrist when your mind hurts.

The basis of these definitions is one of the key assumptions that functions in psychology - each individual is an expert on its own life. Its perception of reality is a unique conglomerate of experiences, thoughts, feelings which gives that person the right to live the way he / she wants (if it doesn’t harm anybody).

A person has the right to decide about its life, regardless of the opinions of others, fulfill the needs autonomously - this also applies to the use of treatment, consultation and therapy.

Don't force. Don’t wait. Decide. You have the right to do it.

Based on:

https://www.mhe-sme.org/wp-content/uploads/2019/12/Short-Guide-to-Recovery.pdf

https://mhe-sme.org/wp-content/uploads/2018/11/MHE_WordsMatter_A4_2.pdf